TRUNG TÂM DỊCH VỤ Y TẾ
BỆNH VIỆN ĐA KHOA TỈNH KHÁNH HÒA

Hotline

0911 736 188

Tổng quan về Gan và các bệnh liên quan

Tăng cường chức năng Gan

Bình thường, chất độc được gan chuyển hóa và đào thải ra ngoài. Nhưng khi chất độc đến gan nhiều thì chính nó là nguyên nhân khiến gan bị tổn thương và suy giảm chức năng. Do vậy, bệnh gan thường gặp ở người uống nhiều bia rượu hoặc do tác dụng phụ của thuốc điều trị chuyên khoa, hay nhiễm virus viêm gan.

Suy giảm chức năng gan làm giảm khả năng thanh lọc các độc tố trong máu, gây tích tụ các chất độc dẫn đến các biểu hiện tại da như: vàng da, ngứa, dị ứng, nổi mề đay, mụn nhọt, mụn trứng cá. Các triệu chứng này thường bị tái phát nhiều lần vào mùa hè, thời tiết nắng nóng, khói bụi ô nhiễm gây ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt hằng ngày.

Suy giảm chức năng gan làm giảm khả năng chuyển hóa và giảm bài tiết mật gây rối loạn tiêu hóavới các biểu hiện như chán ăn, mệt mỏi, ăn không tiêu, dễ bị táo bón hay tiêu chảy. Ngoài ra, suy giảm chức năng gan và tổn thương tế bào gan thường dẫn đến men gan trong máu tăng cao. Men gan tăng từ 1-2 lần so với mức bình thường nếu bệnh ở mức độ nhẹ, từ 2-5 lần ở mức độ trung bình và tăng trên 5 lần ở mức độ nặng. Do đó, theo dõi chỉ số men gan giúp người bệnh theo dõi chức năng gan tốt hơn.

Khi có dấu hiệu suy giảm chức năng gan, người bệnh nên điểu chỉnh ngay chế độ ăn uống: không dùng rượu bia, thuốc lá, hạn chế thức ăn có dầu, mỡ. Thường xuyên bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể… và tăng cường thể dục thể thao, tránh làm việc quá sức. Ngoài ra, người bệnh cũng nên dùng thêm các sản phẩm giúp hỗ trợ và tăng cường chức năng gan.

Khái quát về chức năng gan

A.Chức năng Gan

Lá gan, cơ quan lớn nhất trong cơ thể bạn, đóng một vai trò sống còn trong việc điều hòa các diễn tiến của sự sống của bạn. Cơ quan phức tạp này thực hiện nhiều chứ năng thiết yếu cho cuộc sống. Bạn không thể sống mà không có nó.

 “Lá gan thực hiện nhiều chức năng thiết yếu cho cuộc sống ” Lá gan của bạn, một cơ quan quan trọng cho sự sống.

Tổng quan về Gan và các bệnh liên quan 2
Ảnh minh họa

Vị trí của lá gan.

Gan nằm ở phía bên phải trong ổ bụng, đằng sau các xương sườn, cân nặng khoảng 1,2 kg—1,3kg và kích thước cỡ chừng quả bóng

Tổng quan về Gan và các bệnh liên quan 3
Ảnh minh họa – vị trí của gan

Các chức năng của lá gan của bạn

Cơ quan phức tạp này thực hiện nhiều chức năng phức tạp như:

  1. Biến đổi thức ăn thành những chất cần thiết cho sự sống và phát triển.
  2. Sản xuất ra nhiều chất quan trọng sử dụng cho cơ thể.
  3. Chuyển hoá các thuốc được hấp thụ từ đường tiêu hoá thành dạng cơ thể có thể dùng được, và
  4. Giải độc và bài tiết các chất độc trong cơ thể.

Lá gan của bạn đóng một vai trò chính yếu trong việc biến đổi thức ăn thành những chất thiết yếu cho cuộc sống. Tất cả lượng máu đi ra từ dạ dày và ruột đều phải đi qua gan trước khi tới phần còn lại của cơ thể. Như vậy lá gan nằm ở một vị trí chiến lược để chuyển đổi thực phẩm và thuốc được hấp thụ từ đuờng tiêu hoá thành các dạng mà cơ thể có thể sử dụng một cách dễ dàng. Về cơ bản, lá gan đóng vai trò của một nhà máy lọc và tinh chế

Hơn thế nữa, lá gan của bạn đóng một vai trò chính yếu trong việc loại bỏ ra khỏi máu các sản phẩm độc hại sinh ra từ ruột hay nội sinh (do cơ thể tạo ra). Gan chuyển đổi chúng thành những chất mà cơ thể có thể loại bỏ dễ dàng. Gan cũng tạo ra mật, một chất dịch màu nâu hơi xanh lục cần thiết cho sự tiêu hóa. Mật được dự trữ trong túi mật. Túi mật cô đặc và tiết mật vào trong ruột, giúp cho sự tiêu hóa.

Nhiều thuốc dùng trị bệnh cũng được chuyển hoá nhờ gan. Những thay đổi này chi phối hoạt tính của thuốc trong cơ thể.

Lá gan của bạn phục vụ bạn bằng cách:

  • Tạo ra nặng lượng một cách nhanh chóng khi cần thiết;
  • Sản xuất ra protein mới cho cơ thể;
  • Ngăn ngừa sự thiếu hụt năng lượng cơ thể bằng cách dữ trữ một số vitamin, khoáng chất và đường;
  • Điều hoà sự vận chuyển mỡ dự trữ;
  • Giúp ích cho sự tiêu hóa bằng cách tạo ra mật;
  • Kiểm soát việc sản xuất và bài tiết cholesterol;
  • Trung hòa và loại bỏ các chất độc;
  • Chuyển hóa rượu;
  • Kiểm soát và duy trì nồng độ thích hợp của nhiều chất hoá học và nồng độ thuốc trong máu;
  • Lọc máu vàthải các sản phẩm cặn vào trong mật;
  • Duy trì sự cân bằng các nội tiết tố;
  • Có vai trò của một cơ quan tạo máu ở thai nhi;
  • Giúp cơ thể chống lại sự nhiễm trùng bằng các tạo ra các yếu tố miễn dịch và loại bỏ các vi khuẩn lưu thông trong máu;
  • Tái tạo mô tổn thương của chính nó; và
  • Dự trữ sắt.

Các bệnh của gan

Có nhiều loại bệnh gan, nhưng trong đó các bệnh quan trọng nhất là:

  • Viêm gan siêu vi;
  • Xơ gan;
  • Các rối loạn về gan ở trẻ em;
  • Sỏi mật;
  • Các rối loạn có liên quan đến rượu; và
  • Ung thư gan.

Nhận biết sớm dấu hiệu bệnh xơ gan

khi có những biểu hiện như  Đau ở hạ sườn phải, bụng trướng nhẹ, giãn các vi mạch ở cổ, mặt… có thể là các dấu hiệu đầu tiên của bệnh xơ gan. Các biểu hiện này thường không điển hình, lại mờ nhạt nên rất dễ bị bỏ qua.

Tổng quan về Gan và các bệnh liên quan 4
Ảnh minh họa – Dấu hiệu sơ gan

Xơ gan

Xơ gan gặp ở cả người lớn và trẻ em. Đây là bệnh tiến triển từ từ, khi có triệu chứng rõ ràng thì bệnh đã rất nặng với nhiều biến chứng nguy hiểm, việc điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, cần phải phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.

Trước khi bị xơ gan, hầu hết bệnh nhân đều mắc các bệnh lý gan mật như viêm gan do virus, nghiện rượu. Xơ gan tiến triển thành 2 giai đoạn chính:

Giai đoạn sớm (tiềm ẩn): Các triệu chứng của bệnh rất nghèo nàn. Người bệnh chỉ thấy hơi đau ở hạ sườn phải, bụng trướng nhẹ, xuất hiện sự giãn các vi mạch ở cổ, mặt… Nhiều trường hợp không có các triệu chứng lâm sàng, người bệnh vẫn lao động, học tập bình thường. Giai đoạn này có thể chỉ vài tuần, có khi kéo dài vài tháng, thậm chí vài năm. Vì không có biểu hiện rõ rệt nên người bệnh chủ quan, không đi khám, không có chế độ ăn uống sinh hoạt hợp lý. Nhiều người vẫn dùng rượu bia, thuốc lá, sử dụng những chất không có lợi cho gan… làm cho bệnh càng có cơ hội bùng phát mạnh ở giai đoạn tiếp theo.

Giai đoạn muộn (mất bù): Có nhiều triệu chứng rõ rệt nên bệnh nhân mới đi khám. Biểu hiện rõ rệt nhất là suy gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Tình trạng xơ hóa làm chức năng gan suy giảm, dẫn đến mệt mỏi, chán ăn, gầy sút, rối loạn tiêu hóa, ăn không tiêu, sợ mỡ, rối loạn đại tiện. Bên cạnh đó, bệnh nhân dễ bị chảy máu dưới da và niêm mạc, như chảy máu cam, chảy máu chân răng. Một số trường hợp da sạm đen do lắng đọng sắc tố hoặc vàng mắt, vàng da kèm theo ngứa, nhất là trường hợp xơ gan do ứ mật.

Phù là một triệu chứng nổi bật của bệnh nhân xơ gan. Lúc đầu là phù hai chi dưới, về sau gan suy nhiều có thể bị phù toàn thân. Ngoài ra, xơ gan cũng ảnh hưởng đến chức năng nội tiết của cơ thể. Nam giới có biểu hiện giảm ham muốn tình dục, teo tinh hoàn, vú to ra. Nữ giới rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh.

Tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa thường biểu hiện bằng hiện tượng tuần hoàn bàng hệ. Lúc đầu, các tĩnh mạch nổi lờ mờ ở vùng mũi ức và hạ sườn phải, sau đó phát triển rõ dần, có khi nhìn thấy từng búi tĩnh mạch nổi lên. Lúc này, bệnh nhân có thể bị trĩ nội, trĩ ngoại, xuất huyết tiêu hóa do vỡ các tĩnh mạch ở thực quản và dạ dày. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa làm cho bệnh nhân bị cổ trướng, bụng trương phình. Chọc hút dịch cổ trướng thường có màu vàng, nếu có màu hồng thì có thể xơ gan đã bị ung thư hóa.

Khi đã có những biểu hiện của giai đoạn muộn thì gan không còn cơ hội phục hồi nữa. Lúc này, bệnh rất ít đáp ứng điều trị, có đến 60% tử vong trong năm đầu tiên, trên 80% tử vong trong vòng 2 năm và chỉ 6% sống quá 3 năm. Bệnh nhân tử vong vì những biến chứng như: nhiễm khuẩn, chảy máu tiêu hóa và hôn mê gan.

Nguyên nhân gây nên bệnh xơ gan

Xơ gan là diễn tả tình trạng mô xơ lan tỏa trong gan, khiến cho cấu trúc của gan bị thay đổi. Xơ gan là hậu quả của gan bị viêm qua nhiều năm, tế bào gan bị hư hại, chết dần và tạo ra các sẹo.

Những nguyên nhân gây xơ gan  phố biển nhất hiện nay: 

Tổng quan về Gan và các bệnh liên quan 5
  • Xơ gan do rượu: Rượu là một loại có độ cồn rất cao và còn có nhiều chất độc khác, trong đó nếu rượu không tinh khiết thì khi uống càng nhiều và thời gian càng kéo dài thì rất dễ dẫn đến xơ gan. Rượu là một nguyên nhân hay gặp nhất trong các nguyên nhân đưa đến xơ gan. Sự phát triển của xơ gan ở những người uống rượu tuỳ thuộc vào lượng và tính đều đặn của lượng rượu uốn. Những người uống tối thiểu 8-16 ounces rượu nồng độ cao thường xuyên mỗi ngày trong 15 năm hay lâu hơn sẽ phát triển bệnh xơ gan với tần suất 30%
  • Xơ gan do ứ mật: Mật bị ứ đọng do viêm, tắc đường mật (cả đường mật trong gan và ngoài gan). Mật sẽ tác động làm ảnh hưởng, tổn thương tế bào gan dần dần dẫn đến xơ gan.
  • Xơ gan do viêm gan  virus: Đặc biệt là viêm gan  virus B, C, D. Trong hơn 90% bị bệnh  viêm gan do virus sẽ tự khỏi hoàn toàn không cần một loại thuốc nào (kể cả Tây y lẫn Đông y), chỉ có 10% bệnh nhân viêm gan  virus trở thành viêm gan mãn tính hay người lành mang virus viêm gan . Trong số viêm gan   mãn tính có thể có một tỷ lệ trở thành xơ gan, một số khác đưa đến ung thư gan. Người ta không ghi nhận viêm gan siêu vi A gây bệnh gan mãn tính hay xơ gan.
  • Xơ gan do ký sinh trùng : Đối với ký sinh trùng có 3 loại hay gặp làm tổn thương tế bào gan và đưa đến xơ gan, đó là: Lỵ amip, ký sinh trùng sốt rét và sán lá gan.
  • Những người có phản ứng bất thường với vài loại thuốc, tiếp xúc lâu ngày với chất độc cũng có nguy cơ bị xơ gan.
  • Có thể gặp xơ gan do suy tim , xơ gan do một số bệnh di truyền với tỷ lệ thấp .
  • Một số bất thường di truyền do sự tích tụ chất độc trong gan dẫn đến phá huỷ mô và gây xơ gan. Ví dụ sự tích tụ bất thường chất sắt (ứ đọng chất sắt) hay đồng (bệnh Wilson).Trong bệnh ứ đọng chất sắt, bệnh nhân có khuynh hướng hấp thu quá độ sắt từ thức ăn. Theo thời gian, sự tích tụ sắt xảy ra trong các cơ quan khác nhau gây xơ gan, viêm khớp, phá huỷ cơ tim dẫn đến suy tim, và rối loạn chức năng tinh hoàn.
  • Trẻ sinh ra không có ống dẫn mật (teo ống dẫn mật), dẫn đến xơ gan . Những trẻ khác sinh ra không có một vài men cần thiết dẫn đến tích tụ đường cũng có thể gây xơ gan. Một số ít ca, sự thiếu của vài men đặc hiệu có thể dẫn đến xơ gan, tổn thương phổi như thiếu hụt men alpha 1 antitrypsin.

Vinh Nguyễn (tổng hợp)

Dịch vụ Y tế Khánh Hòa
Logo
Enable registration in settings - general
Compare items
  • Cameras (0)
  • Phones (0)
Compare